Subsidies startende ondernemers: voor- en nadelen

Thema: Financiën, Voorbereidingen ondernemerschap
Regio: Landelijk

Subsidie voor je (startende) bedrijf, dat klinkt ideaal. Er zijn veel verschillende ‘RVO-subsidies’. Wat zijn de valkuilen? We vroegen het aan Inez Postema van AsBeter. Dat bedrijf kreeg financiële overheidsteun van de gemeente, provincie, het Rijk én Europa.

Het Rotterdamse bedrijf Asbeter won in 2019 de Duurzame Innovatieprijs van de Rabobank in de categorie Circulaire Economie. De onderneming startte in 2017 en sinds de lente van 2020 is de pilotfabriek in bedrijf. Zonder subsidie was dit niet gelukt. We vroegen CEO Inez Postema naar de voor- en nadelen van overheidssteun en subsidies.

Snel naar

Subsidies: voor- en nadelen in vogelvlucht

Voordelen van subsidies

  • Subsidies voor elk ontwikkelstadium
  • Geld én kennis
  • Netwerk: partners bij kennisinstituut of marktpartijen

Nadelen van subsidies

  • Strikte regels en richtlijnen
  • Vaak alleen voor bestaande bedrijven en scale-ups
  • Co-financiering vaak lastig voor zzp en mkb
  • Administratieve lasten
  • Lange doorlooptijd

Subsidie voor haalbaarheid

Een belangrijk voordeel van overheidssubsidies: ze bieden soms al steun voordat private investeerders iets in je plan zien.

“De vraag was: springen we zo in het diepe? Het antwoord: nee, natuurlijk niet. Tenzij je steun krijgt.”

Postema: “Mijn compagnon Pol Knops en ik waren allebei al ondernemers met een goedgevulde portefeuille. Ook inhoudelijk hadden we een goede staat van dienst op het gebied van grondstoffen en CO2. Dit was dus echt geen ideetje van een stel jonge honden.

Stimuleringsfondsen

We stonden voor de vraag: springen we hiervoor in het diepe? Het antwoord is natuurlijk: nee, dat doe je niet. Tenzij je steun krijgt.” Die steun kwam van de provincie Zuid-Holland: “We kregen uit een stimuleringsfonds een bedrag net onder € 50.000 voor een haalbaarheidsonderzoek. Die was voor ons essentieel.”

Dit soort stimuleringsfondsen vind je niet altijd gemakkelijk online. Vraag bij je gemeente na of er dit soort potjes bestaan voor jouw bedrijf.

Filmpje: Inez Postema vertelt over de innovatiekracht van AsBeter. Hieronder gaat het artikel verder.

Incidenteel of steun tot je productlancering

AsBeter krijgt inmiddels onder andere subsidie vanuit het programma Kansen voor West, een stimuleringsprogramma voor de economie in de Randstad. Dit wordt deels gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).

TipLaat de potentie van je bedrijf zien. Denk aan maatschappelijk én economisch rendement. Hoe benut je de subsidie voor de volgende stap?

RVO (Rijkdienst voor ondernemend Nederland)

Postema: “We hebben contact met RVO (Rijksdienst voor ondernemend Nederland, red) en het ministerie van Economische Zaken. Het ministerie heeft als visie dat deze innovatie steun verdient bij alle ontwikkelstadia. Als dit lukt, is er namelijk een grote maatschappelijke meerwaarde. De business case is ook goed voor de ondernemers die deze technologie gaan toepassen.”

Dit betekent dus steun van haalbaarheidsstudie, naar pilots en ontwikkeling tot een full scale product. “Je hebt ook subsidies waarbij veel verschillende bedrijven eenmalig een kleiner bedrag krijgen. Ik denk dat langdurige ondersteuning uiteindelijk meer oplevert.”

Via RVO (Rijksdienst voor ondernemend Nederland) vind je subsidies voor bedrijven in alle fases. Bij subsidies voor startende bedrijven ligt de focus wel op bedrijven met flinke schaalbaarheid en impact. Kijk ook bij je gemeente of er meer incidentele steun is, bijvoorbeeld een jaarlijkse ondernemersprijs.

Steun in kennis en coaching

Bij ‘steun in alle stadia’ gaat het niet altijd over geld. De overheid biedt via de RVO veel denkkracht, cijfers en inzichten die je kunt benutten.

Postema: “Wij krijgen via het programma Innovation Quarter bijvoorbeeld geen geld, maar persoonlijke coaching. Dat is ook heel waardevol. Overigens geldt dat ook voor onze private partners en de bank.

Dankzij de Innovatieprijs van de Rabobank is ons netwerk vergroot. Ik ben echt verbaasd hoeveel ervaring en kennis over onze sector bij de bank zit. Alleen met geld kom je er niet.”

Strikte regels en richtlijnen RVO-subsidies

Een belangrijk nadeel van overheidssubsidie: de regels en richtlijnen zijn vaak zeer streng. Ook zijn de meeste subsidies gericht op de aangewezen ‘topsectoren’, zoals chemie of life sciences en health.

Postema: “Het doel en het profiel zijn heel duidelijk omschreven. Ook zijn subsidies vaak alleen voor innovaties van bestaande bedrijven en scale-ups. Als je nog geen referenties hebt, is het lastig.

Inez Postema’s tip: “Zoek een contactpersoon. Laat diegene zien dat je over de hele keten hebt nagedacht. Neem bijvoorbeeld een potentiele klant mee en praat samen over de mogelijkheden. Daar hebben wij echt veel energie in gestoken.”

Verplicht samenwerken met kennisinstituut of mkb

Bij een aantal regelingen krijg je alleen subsidie als je samenwerkt. Voor ambitieuze starters is de Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT-regeling) vaak interessant. Maar, dan moet je wel samenwerken.

MIT-kennisvouchers

Samenwerken is natuurlijk een voordeel als je technische kennis nodig hebt om je product te ontwikkelen. Zo zijn er MIT-kennisvouchers waarbij de overheid de helft van het onderzoek betaalt. Bij andere onderdelen van de regeling moet je met andere bedrijven samenwerken.

Voor AsBeter was zo’n subsidie geen optie. Postema: “Wij doen juist zelf onderzoek en ontwikkeling. Gelukkig kan een private samenwerking ook de doorslag geven bij sommige subsidies.”

Het bedrijf ging langs bij bedrijven die afvalzuren produceren: “Wij lossen hun probleem op. Ze zagen dat we geen lunatics zijn met een uitvinding, maar dat dit echt kan werken. Met zo’n potentiele partner sta je vervolgens sterker als je een grotere subsidie aanvraagt.”

Co-financiering: geld en uren

Een drempel voor startende ondernemers is de co-financiering. De overheid eist vaak dat je bijvoorbeeld 65% zelf financiert.

Postema: “Als ik terugkijk op de afgelopen jaren, is die co-financiering mijn grootste hoofdpijndossier. Ik begrijp heel goed dat 7 van de 10 startups het niet redden.

DEI-regeling

Er zijn overigens ook wel regelingen, zoals de DEI-regeling, die rekening houden met de bedrijfsgrootte. Zo stimuleer je ook kleinere, jongere bedrijven om te innoveren.”

Co-financieren kun je ook doen met ‘in kind uren’. Je rekent een uurtarief voor de uren die jij en je partners investeren in het bedrijf. Postema: “Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Ten eerste gaat het vaak om heel veel uren. Ten tweede moet je de administratieve rompslomp niet onderschatten.”

Postema’s tip als je co-financiert met uren: “Reken het standaardtarief dat de overheid daarvoor voorstelt, nu € 60 per uur. Dit geldt zeker als je ook uren van partnerbedrijven moet verwerken.

Kies je eigen tarieven, dan moet je loonstroken opvragen, allerlei opslagen berekenen en gewoon heel veel verantwoorden en uitzoeken. Bij het standaardtarief heb je alleen geaccordeerde urenstaten van iedereen nodig.”

Gestapeld financieren en je netwerk

De overheid is geen durfkapitalist en wordt nooit dé geldschieter voor je (startende) bedrijf of startup.

Postema: “Kennisintensieve startups zijn soms te veel bezig met foefjes bedenken in het lab. De subsidie moet dan voor het geld zorgen. We zijn vanaf het begin heel ondernemend geweest door te zoeken naar win-win-situaties. Wie heeft hier ook belang bij? Die wil wellicht ook co-financieren.”

AsBeter kiest dus ook voor een gestapelde financiering met partners, investeerders, subsidie, eigen investeringen (in cash en zeker in tijd) en bijvoorbeeld geld van de bank. Geduld en heel veel energie zijn daarbij belangrijk.

Conclusie

De overheid kan een zeer belangrijke aanjager van nieuwe ondernemingen zijn. Dat geldt zeker als je vol ambitie bouwt aan een schaalbaar idee met een positieve maatschappelijke impact. Liefst iets dat past bij het topsectorenbeleid of de duurzaamheidsdoelen van het Rijk. Niet alle starters passen in dat profiel.

Bovendien kost het vaak veel tijd om een subsidie aan te vragen. De doorlooptijden zijn lang en je moet je financiën verder goed op orde hebben. Ga hier dus zeker niet mee aan de slag als het water je al aan de lippen staat.

Bron: ikgastarten.nl

Terug naar het overzicht